Kỹ sư hệ thống nội bộ (社内SE) là lựa chọn nghề nghiệp phổ biến cho các kỹ sư và lập trình viên sau khi thay đổi công việc. Tuy nhiên, cũng đúng khi nói rằng việc thay đổi công việc để trở thành kỹ sư CNTT nội bộ là điều khó khăn. Tại sao lại thế?

Trong bài viết này, cùng mình tìm hiểu những lý do tại sao việc thay đổi công việc để trở thành kỹ sư hệ thống nội bộ lại khó khăn, cũng như những điều cơ bản bạn cần biết trước khi thay đổi công việc để trở thành kỹ sư hệ thống nội bộ SE và những điểm chính để thực hiện thay đổi thành công.

Giới thiệu qua thì mình hiện tại kỹ sư 社内SE của tập đoàn đa quốc gia và phụ trách nhiều công việc áp dụng IT để cải tiến nghiệp vụ công việc. Dựa vào kinh nghiệm 5 năm và ý kiến bản thân, mong sẽ giúp ích được các bạn.

Tại sao việc chuyển sang vị trí CNTT nội bộ lại khó khăn?

Lý do 1: Có ít vị trí tuyển dụng Kỹ sư hệ thống SE tại công ty và tính cạnh tranh rất cao.

Mặc dù kỹ sư CNTT nội bộ là một công việc phổ biến, nhưng thị trường việc làm lại có ít cơ hội tuyển dụng họ hơn so với các công việc CNTT khác. Tuyển dụng quy mô lớn là rất hiếm; hầu hết các công ty chỉ tuyển dụng một hoặc hai người để lấp chỗ trống hoặc mở rộng hoạt động kinh doanh.

Mặt khác, có rất nhiều người mong muốn trở thành kỹ sư hệ thống nội bộ và nhiều kỹ sư đang coi đây là lựa chọn thứ hai hoặc thứ ba. Với số lượng lớn người tìm việc đổ xô đến tìm việc làm với số lượng hạn chế, sự cạnh tranh và tiêu chuẩn tuyển dụng chắc chắn sẽ rất cao, khiến việc thay đổi công việc trở nên khó khăn.

Lý do 2: Họ có xu hướng có tiêu chuẩn tuyển dụng nghiêm ngặt về độ tuổi và kỹ năng

Hiện đang có nhu cầu tuyển dụng các kỹ sư CNTT có tay nghề cao và có thể xử lý nhiều nhiệm vụ thực tế. Vì các công ty không đủ khả năng chi nhiều tiền để đào tạo các kỹ sư hệ thống nội bộ nên họ đang tìm kiếm những người có kinh nghiệm thực tế, có thể đóng góp ngay lập tức. Mặt khác, ngay cả khi bạn có kinh nghiệm, một khi bạn đạt đến cấp quản lý và không còn tham gia vào công việc thực tế, bạn có thể bị đánh giá là ít có khả năng đóng góp với tư cách là kỹ sư CNTT nội bộ.

Vì lý do này, hiện nay rất khó để tuyển dụng những sinh viên mới tốt nghiệp ở độ tuổi đầu 20, những ứng viên có ít kinh nghiệm và những người ở độ tuổi cuối 40 trở lên làm kỹ sư hệ thống nội bộ.

Lý do 3: Vai trò của kỹ sư CNTT nội bộ ở mỗi công ty khác nhau, khiến việc tìm việc trở nên khó khăn.

Mặc dù tất cả đều được gọi là kỹ sư CNTT nội bộ, nhưng vai trò và nhiệm vụ mà các công ty mong đợi ở kỹ sư CNTT nội bộ lại khác nhau tùy theo từng công ty.

Tại một công ty, công việc chính của bạn có thể là xác định các yêu cầu và lập kế hoạch cho các hệ thống nội bộ, trong khi ở một công ty khác, phần lớn công việc của bạn có thể liên quan đến công việc trợ giúp CNTT nội bộ. Ngoài ra, các kỹ sư phát triển hệ thống và dịch vụ riêng của công ty có thể được gọi là kỹ sư CNTT nội bộ.

Nếu bạn không thể chứng minh được các kỹ năng và kinh nghiệm phù hợp với vai trò kỹ sư CNTT nội bộ mà công ty bạn đang ứng tuyển đang tìm kiếm, bạn sẽ khó vượt qua vòng sàng lọc hồ sơ và phỏng vấn, khiến quá trình tìm việc của bạn trở nên khó khăn hơn.

Mô tả công việc của kỹ sư CNTT nội bộ

Như đã đề cập ở trên, công việc của một kỹ sư CNTT nội bộ có thể khác nhau rất nhiều tùy thuộc vào từng công ty, nhưng nhìn chung, các nhiệm vụ chính như sau:

Quản lý hệ thống, cơ sở hạ tầng và phần cứng nội bộ

Công việc này đảm bảo rằng cơ sở hạ tầng như hệ thống cốt lõi, mạng và máy chủ được sử dụng trong công ty có thể được sử dụng mà không gặp bất kỳ sự cố nào. Ngoài việc bảo trì thường xuyên, bạn cũng cần phải quản lý tài khoản và giấy phép khi nhân viên gia nhập và rời khỏi công ty, sắp xếp phần cứng và xử lý sự cố hệ thống khi cần.

Nếu sử dụng dịch vụ bên ngoài, chúng tôi cũng sẽ chịu trách nhiệm liên lạc với các đối tác kinh doanh bên ngoài.

Lập kế hoạch và phát triển các hệ thống và dịch vụ nội bộ

Khi phát triển hệ thống CNTT để sử dụng nội bộ, việc lập kế hoạch và phát triển có thể được thực hiện bởi các kỹ sư hệ thống nội bộ. Nếu bộ phận hệ thống thông tin lớn, bộ phận này có thể chịu trách nhiệm cho mọi việc, từ lập kế hoạch đến phát triển hệ thống và dịch vụ, nhưng cũng có thể chịu trách nhiệm thuê ngoài phần triển khai cho một nhà cung cấp bên ngoài và chủ yếu quản lý tiến độ của dự án phát triển.

Hiệu quả kinh doanh dựa trên hệ thống 

Công việc này bao gồm việc xác định các vấn đề và tình trạng kém hiệu quả trong các hoạt động hiện tại, đồng thời đề xuất và triển khai việc giới thiệu các dịch vụ và hệ thống để nâng cao hiệu quả. Đây là một trong những nhiệm vụ dành riêng cho các kỹ sư CNTT nội bộ vì nó cho phép họ phân tích các quy trình kinh doanh từ góc độ quản lý và góp phần giảm chi phí về mặt tài chính và nhân sự.

Bạn cũng có thể được yêu cầu làm việc như một bộ phận trợ giúp để giải quyết các vấn đề CNTT phát sinh trong công ty .

Các vấn đề cần giải quyết rất đa dạng, từ các vấn đề về mạng đến các hoạt động phần cứng đơn giản, do đó cần có nhiều sự hỗ trợ khác nhau. Vì tất cả nhân viên đều được yêu cầu hỗ trợ nên trình độ hiểu biết về CNTT của những người được giải thích cũng khác nhau, khiến đây trở thành công việc đòi hỏi kỹ năng giao tiếp tốt. 

Ngoài những trách nhiệm trên, các kỹ sư hệ thống nội bộ cũng có thể chịu trách nhiệm giám sát hoạt động quản lý an ninh chung của công ty, đồng thời có thể quản lý chi phí hệ thống CNTT và đưa ra quyết định đầu tư. 

Công việc hiện tại của mình thì liên quan ở 2 mục sau hơn, team network và helpdesk là team riêng biệt. Cụ thể là cải tiến nghiệp vụ tự động hóa bằng các tool IT như ETL, RPA, EXCEL Macro, Script,... Bên cạnh đó, do nhiều chi nhánh nước ngoài nên việc triển khai các hệ thống quản lí sản xuất, kế toán, MES, WMS cũng đều do bộ phận mình xúc tiến và lên kế hoạch.

Mức lương trung bình hàng năm của các kỹ sư CNTT nội bộ

Mức lương trung bình hàng năm của một kỹ sư hệ thống nội bộ được cho là thấp hơn một chút so với mức lương của một kỹ sư hệ thống làm việc cho vị trí SIer hoặc vị trí kỹ thuật khác.

Tuy nhiên, mức lương trung bình hàng năm chỉ là con số dành cho tất cả các kỹ sư CNTT nội bộ. Mức lương hàng năm của một kỹ sư hệ thống nội bộ thường phụ thuộc vào ngành và quy định về lương của công ty họ làm việc, vì vậy tất nhiên có nhiều việc làm cung cấp mức lương hàng năm cao hơn mức trung bình. Ví dụ, bạn có khả năng được trả mức lương hàng năm cao hơn trong ngành dược phẩm/chăm sóc sức khỏe, ngành bảo hiểm nhân thọ/phi nhân thọ hoặc các công ty nước ngoài, nơi có mức lương cao.

Ngoài mức lương hàng năm, những khía cạnh khác như phúc lợi của nhân viên cũng rất quan trọng. Trong trường hợp các công ty cung cấp chế độ phúc lợi cho nhân viên khá hậu hĩnh, chẳng hạn như công ty sản xuất, nhân viên có thể có nhiều thu nhập khả dụng hơn khi tính đến trợ cấp tiền thuê nhà và phụ cấp. Bạn nên đưa ra quyết định thay đổi công việc sau khi cân nhắc tất cả các điều kiện tuyển dụng dành cho kỹ sư CNTT nội bộ, bao gồm cả mức lương hàng năm.

Mức lương hàng năm cho từng vị trí CNTT nội bộ được liệt kê trong hướng dẫn mức lương của Computer Futures. Bạn có thể tải xuống hướng dẫn về mức lương từ trang sau.

[Cập nhật] Hướng dẫn mức lương trong ngành CNTT và công nghệ

Tại sao việc chuyển sang làm chuyên gia CNTT tại công ty lại phổ biến đến vậy?

Mặc dù rất khó để thay đổi công việc để trở thành kỹ sư hệ thống nội bộ nhưng nghề này lại cực kỳ phổ biến trong giới kỹ sư và lập trình viên.

Bởi vì bạn gần gũi với người dùng và dễ dàng cảm thấy được đền đáp

Nhiều người cho rằng lý do khiến họ muốn làm việc trong lĩnh vực này là vì họ có cơ hội được gần gũi với người dùng và có mối quan hệ lâu dài. Nếu bạn làm việc cho một SIer, bạn sẽ có ít cơ hội tương tác với khách hàng sau khi dự án hoàn thành và trừ khi bạn có khả năng đàm phán với khách hàng, bạn sẽ không thể trực tiếp xác nhận ý kiến ​​của họ hoặc mức độ hài lòng của họ với hệ thống.

Mặt khác, các kỹ sư CNTT nội bộ có khả năng lắng nghe người dùng hệ thống và dịch vụ và giao tiếp chặt chẽ với họ để hoàn thành công việc. Hơn nữa, vì các hệ thống đều được lập kế hoạch và phát triển đều được bảo trì và vận hành nội bộ nên dễ dàng nắm bắt được bức tranh tổng thể về công việc và cảm thấy ý nghĩa cũng như thành tựu của dự án.

Có được nhiều kiến ​​thức và kinh nghiệm

Một lý do khác khiến các kỹ sư hệ thống nội bộ được ưa chuộng là họ có thể có được các kỹ năng trong các nhiệm vụ phụ trợ ngoài kiến ​​thức kinh doanh và kỹ năng kỹ thuật. Bạn sẽ có thể tích lũy được nhiều kinh nghiệm thông qua việc lắng nghe thông tin chuyên môn thông qua các cuộc phỏng vấn trực tiếp với người dùng và phân tích luồng kinh doanh cũng như hệ thống lập kế hoạch, từ đó giúp thăng tiến trong sự nghiệp. Trong những năm gần đây, nhiều công ty đã đưa AI vào hệ thống nội bộ của họ và khi làm việc với tư cách là kỹ sư CNTT nội bộ, bạn có thể có được kiến ​​thức về các công nghệ tiên tiến như vậy và cũng phát triển các kỹ năng cần thiết để làm việc lâu dài với tư cách là một kỹ sư, chẳng hạn như kỹ năng quản lý dự án và khả năng giao tiếp.

Làm thêm giờ tương đối ít và môi trường làm việc thoải mái

Một số người cho rằng các kỹ sư hệ thống nội bộ có ít giờ làm thêm hơn so với những người làm việc cho một công ty tích hợp hệ thống nói chung và môi trường làm việc cũng như lịch trình ổn định, giúp công việc dễ dàng hơn. Tất nhiên, các điều kiện làm việc ở mỗi công ty là khác nhau, nhưng có thể nói rằng môi trường làm việc ở đây tương đối thoải mái hơn so với môi trường làm việc của một nhà tích hợp hệ thống, đòi hỏi phải đến thăm khách hàng hoặc có mặt tại cơ sở của khách hàng.

Kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết cho kỹ sư CNTT nội bộ

Vì công việc của một kỹ sư hệ thống nội bộ rất đa dạng nên các kỹ năng và kinh nghiệm cần có của một kỹ sư hệ thống nội bộ cũng khác nhau tùy theo từng công ty. Tuy nhiên, các kỹ sư hệ thống nội bộ thường được yêu cầu phải có nhiều kỹ năng và kinh nghiệm hơn là chuyên môn sâu.

Ở các công ty lớn, các phòng ban hệ thống rất lớn và có sự phân công lao động chặt chẽ, nhưng không phải công ty nào cũng như vậy. Có nhiều công ty chỉ có một hoặc một vài kỹ sư hệ thống làm việc tại công ty. Do đó, trong khi kỹ năng chuyên môn cao là yêu cầu thiết yếu đối với các kỹ sư hệ thống nội bộ, thì việc có kiến ​​thức chung về CNTT và khả năng làm việc với các nhà cung cấp bên ngoài khi cần thiết sẽ được đánh giá cao hơn so với việc có chuyên môn sâu.

Hơn nữa, các kỹ sư CNTT nội bộ thường xuyên tương tác với mọi người bên trong và bên ngoài công ty cũng cần có kỹ năng giao tiếp và kỹ năng đàm phán. Vì công việc thường liên quan đến nhiều người cả trong và ngoài công ty nên sự thân thiện và khả năng xây dựng mối quan hệ là những kỹ năng quan trọng. Ngoài những điều trên, kỹ năng quản lý dự án có thể là một điểm cộng.

Những điểm chính để thay đổi nghề nghiệp thành công thành kỹ sư CNTT nội bộ

Việc thay đổi công việc để trở thành kỹ sư hệ thống nội bộ rất khó khăn, nhưng bằng cách tập trung vào những điểm chính, bạn có thể tránh được sự không phù hợp và thành công trong quá trình tìm kiếm việc làm. Điều quan trọng là phải đảm bảo rằng kinh nghiệm và kỹ năng của bạn phù hợp với vai trò kỹ sư CNTT nội bộ mà công ty đang tìm kiếm và nêu bật điều này trong quá trình tuyển chọn.

Dưới đây là một số mẹo giúp bạn chuyển đổi thành công sang vị trí CNTT nội bộ.

Hãy xem xét xem kinh nghiệm của bạn có phù hợp với nhu cầu tuyển dụng của công ty không

Vì các kỹ sư CNTT nội bộ tham gia vào các hệ thống và phần cứng được sử dụng trong công ty của họ nên công việc họ làm có sự khác biệt rất lớn tùy thuộc vào từng công ty. Ví dụ, trong một số trường hợp, trọng tâm chính là phát triển, vận hành và bảo trì hệ thống, trong khi ở những trường hợp khác, công việc lại giống như vị trí trợ giúp. Trước khi nộp đơn, hãy kiểm tra thông tin công việc thật cẩn thận để xem liệu đó có phải là vị trí mà bạn có thể sử dụng được kinh nghiệm và kỹ năng của mình hay không.

Có được kinh nghiệm trong các quy trình thượng nguồn như xác định yêu cầu và lập kế hoạch

Khi thay đổi công việc để trở thành kỹ sư hệ thống nội bộ, kinh nghiệm làm việc trong các quy trình đầu nguồn(上流工程) của phát triển hệ thống, chẳng hạn như tư vấn CNTT hoặc quản lý dự án, sẽ là một lợi thế. Vào thời điểm đó, bạn sẽ được đánh giá là có thể sử dụng được kiến ​​thức và kinh nghiệm mà mình có vì bạn có kinh nghiệm thực tế trong các quy trình đầu vào trong công ty và bạn sẽ có nhiều khả năng được đánh giá cao khi thay đổi công việc.

Có các chứng chỉ có lợi để thay đổi công việc

Không có yêu cầu trình độ nào bắt buộc để thay đổi công việc và trở thành kỹ sư CNTT nội bộ, nhưng việc có được các trình độ liên quan như sau có thể mang lại cho bạn lợi thế khi thay đổi công việc.

• Trình độ chuyên môn : IT Passport, 基本情報技術者試験(FE)、応用情報技術者試験、システムアーキテクト試験、ネットワークスペシャリスト試験、情報処理安全確保支援士試験
• Các bằng cấp quản lý : プロジェクトマネージャー試験、システム監査技術者試験、PMP（プロジェクトマネジメント・プロフェッショナル試験）
• Các bằng cấp về chiến lược CNTT : ITストラテジスト試験、ITコーディネーター試験

Mục tiêu là đạt được trình độ phù hợp nhất tùy thuộc vào công ty bạn ứng tuyển (chẳng hạn như sản phẩm, công ty Nhật Bản hay công ty nước ngoài, v.v.) và vị trí (chẳng hạn như bạn có tham gia vào nhiệm vụ quản lý như trưởng phòng hay không).

Sử dụng một công ty tuyển dụng

Có rất nhiều ứng viên cho một số vị trí kỹ sư hệ thống nội bộ, vì vậy, hành động nhanh chóng là chìa khóa để đảm bảo có được một suất phỏng vấn và có cơ hội được chọn. Để đạt được điều này, mình khuyên bạn nên làm việc với một công ty tuyển dụng để thông báo cho bạn ngay khi có việc làm để bạn có thể nhận được sự hỗ trợ phỏng vấn tốt nhất có thể tùy thuộc vào công việc. Vì được các chuyên gia không chỉ định hướng nghề nghiệp rõ ràng hơn và hoàn toàn không mất bất cứ một khoản phí nào. Dưới đây là một số công ty tuyển dụng mà mình đang sử dụng, càng nhiều thì sẽ tăng cơ hội và được tư vấn kỹ hơn.

• 【社内転職ナビ】